Historia e duhanit : Ku dhe kur u ndez cigarja e parë ?

Duhanpirja është një zakon aq jetik për disa njerëz , saqë ka edhe nga ata që besojnë se zjarri u shpik pikërisht prej një personi që donte të ndizte një cigare .

Por përtej shakasë , nga nisi zakoni i pirjes së duhanit ?

Një “zakon i mallkuar” sipas mjekëve dhe Organizatës Botërore të Shëndetit ? Historia e duhanit dhe cigareve : nga një instrument fetar në drogë .

Tymi , në fillim të civilizimit njerëzor , nuk ishte objekt i konsumit në masë , por diçka e shenjtë : përdorej nga priftërinjtë . Ata të popujve Maja dhe Azteks , e kthenin tymin drejt Diellit dhe në drejtim të pikave kardinale për të komunikuar me Hyjnitë . Reja e tymit , “jo materiale”, ashtu siç mund të jetë një shpirt , ishte një instrument i rëndësishëm fetar .

Tymi i duhanit , i përdorur për herë të parë në kohën e zbulimit të Amerikës nga ana e gazetarëve , si Bartolomeo de Las Casas , ishte e zakonshme në mesin e Taino (popullsisë para-kolumbiane e cila jetonte në Santo Domingon e sotëm) : “Indianët përziejnë frymën e tyre me barishten e quajtur pentum ose tabago .”

Funksioni i pirjes së duhanit nga amerikanët ishte shkaktimi i ndërgjegjes së ndryshuar, e përdorur në sasi të mëdha . Duhani gjithashtu përdorej edhe për me fuqitë shëruese , ose i përzierë me hirin ose përdorej si një çamçakëz . Në të njëjtën mënyrë e përdorin edhe sot në Brazil , me shije që duken se janë pozitive në gojë dhe shëndetin e dhëmbëve të tyre (në bazë të studimit të dy dentistëve në Torino) . Indianët e Amerikës së Veriut tymosmin me pipë , por vetëm në ceremonitë shpirtërore ose gjatë këshillave të të moshuarve .

Nga Amerika , duhani hyri në Evropë , i sjellë nga shokët e Kristofor Kolombit . Në vitin 1560 një ambasador portugez në Francë , Jean Nicot , promovoi duhanin si bimë mjekësore (dhe nga ai ka ardhur emri i nikotinës) . Shumë shpejt pirja e duhanit u bë diçka e zakonshme në mesin e ushtarëve dhe marinarëve evropianë . Por kjo nuk do të thotë se në Evropë apo Azi kurrë nuk ishte pirë duhan para zbulimit të duhanit në Amerikë .

Tymosej diçka tjetër

Arianët e Iranit të sotëm dhe popullsia e lashtë e Shiitëve – të njohur nga historiani dhe udhëtari grek Herodoti – përdornin farë kërpi (Kanabis sativa) , me fjalë të tjera marijuanë . Herodoti tregon : “Futen nën një tendë të bërë nga batanije dhe hedhin farën mbi gurë të nxehtë , farat digjen duke prodhuar një lloj tymi që asnjë banjo greke me avull nuk mund ta superojë . Shiitët buçasin nga gëzimi”.

Sumerët , kohë më parë , përdornin opiumin në ceremonitë e veçanta , në formën e topave të vegjël që gëlltiteshin , dhe ndoshta edhe e tymosnin . Opiumi në Lindjen e Largët dhe hashashi në Lindjen e Mesme , u bë shumë popullor që në Mesjetë . Opiumi u kthye në një të keqe shoqërore në Kinën koloniale , ku në fillim të shekullit të 19 shpërtheu Lufta e Opiumit .

Piktorë , si Adriaen Brouwer përhapën imazhin e një pirësi duhani me pipë dhe Sebastian Bach bëri një kompozim në nder të duhanpirësve . Në mesin e borgjeze të ftuar nëpër darka , ata ftoheshin për të pirë duhan në një dhomë të veçantë me një kostum të dhënë nga mikpritësi . Kur ata ktheheshin përsëri në dhomën e ngrënies e linin këtë xhaketë, të quajtur “smoking”, e cila vinte era tym . Kështu nuk shqetësoje me erën e pakëndshme nejrëzit e tjerë .

Ndërsa duhani me pipë filloi kështu : Një ditë në vitin 1832 ushtarët muslimanë turq u përpoqën ta vinin duhanin në cilindra letre . Pra , shpikën cigaren , virusin më agresiv .

Dhe nga Turqia në Britani, nga Franca në Gjermani , makinat e revolucionit industrial filluan të prodhonin miliona e miliona cigare . Ky konsiderohej një evolucion : pak për efektet tonike të nikotinës dhe pak për cilësitë magjike të duhanit .

Cigarja u konsiderua si një lloj dopingu për ushtarët në front , ashtu si duhani i pipave rekomandohej si një ilaç kundër tundimeve të natyrës seksuale . Gjatë Luftës Civile Amerikane ushtarët përdornin një duhan me shije më të butë dhe aromë më të mirë . Por në gjendje për të krijuar më shumë varësi. Industria e cigares përfshiu të gjithë botën .

Në vitin 1880 u shfaq një makinë në gjendje për të siguruar çmime të ulëta për prodhimin e sasive të mëdha të cigareve , ndërsa reklamat bënin punën e vet . Për shembull këshillohej përdorimi i cigares për të mbajtur linjat në vend të ngrënies së ëmbëlsirave . Në filmat e xhiruar gjatë Luftës së Parë dhe Luftës së Dytë Botërore , pothuajse të gjithë yjet pinin duhan sa për t’u bërë shembull . Në fund të Luftës së Dytë Botërore stekat e cigareve që ushtarët amerikanë merrnin falas zëvendësonin paratë në transaksionet e tregut të zi . Pastaj bëheshin produkte shumë ta dashura nga qeveritarët për taksat mbi konsumin .

Në vitet ‘50 dhe ‘60 aktorët , këngëtarët , dhe shkrimtarët shfaqeshin me cigare kudo , në teatër , kinema dhe madje dhe në televizion . Cigaret kishin shndërruar totalisht përdorimin e shenjtë në një rutinë të përditshme për masat . Tani konsiderohet drogë .

Përhapja

Cigarja e mirëfilltë u shfaq diku nga shekulli i nëntë në Amerikën Qendrore në formën e pipave dhe tubave të tymosjes . Majat dhe më vonë aztekët e konsumonin cigaren dhe droga të tjera si pjesë e ritualeve fetare dhe si ceremoni të hyjnive në tempuj . Amerikanët jugorë dhe qendrorë përdornin bimë të ndryshme për tymosje .

Kur duhani arriti në Spanjë , ai ishte perfeksionuar edhe më shumë përmes mbështjellësve me përmbajtje misri . Produkti përfundimtar u quajt në atë kohë papelate dhe është i dokumentuar në piktura të ndryshme të piktorit të famshëm Françesko Goja .

Në vitin 1830 , cigarja kapërceu në Francë , ku mori emrin “cigarette”. Pesëmbëdhjetë vjet më pas , monopoli i duhanit të shtetit francez filloi prodhimin e cigareve . Makineria e bërjes së cigareve u shpik në 1880 nga Xhejms Albert Bonsak , gjë që e rriti prodhimin ditor të cigareve nga 40 mijë në 4 milionë .

Përhapja e konsumit të cigareve në botën perëndimore është një fenomen që ndodhi në masë në shekullin njëzet . Doktorët gjermanë ishin të parët që bënë lidhjen midis duhanpirjes dhe kancerit të mushkërisë , që çoi në krijimin e lëvizjes së parë kundër duhanpirjes në Gjermaninë Naziste .

Gjatë Luftës së Parë dhe të Dytë Botërore , cigaret ishin të racionuara për ushtarët njëlloj si pjesa tjetër e furnizimeve . Edhe në luftën e Vietnamit , cigaret përfshiheshin në vakte . Kjo praktikë amerikane ndaloi në vitin 1975 .

Cigarja moderne

Cigaret moderne u prodhuan pas viteve ‘50 dhe janë të përbëra nga gjethja e copëtuar e duhanit dhe produkte të tjera të përziera . Prodhimi i cigares është i ndarë nga katër pjesë : filtri që ka acetat celuloze , letra që mbulon filtrin , duhani dhe letra që e mbulon atë . Në vitet e fundit , prodhuesit në kërkim të maksimizimit të përfitimeve kanë ndërmarrë praktikën e përdorimit jo vetëm të gjetheve , por edhe të mbetjeve të ricikluara të duhanit .

Fakte

Sipas statistikave , 80 për qind e duhanpirësve jetojnë në vende me të ardhura të mesme ose të ulëta . Të gjitha cigaret që janë konsumuar për vitin 2011 , mendohet t’u kenë kushtuar njerëzve 8.37 miliardë dollarë . Përllogaritet se 19 për qind e të gjithë të rriturve konsumojnë duhan . 21.6 për qind e të gjithë meshkujve dhe 16.5 për qind e femrave pinë cigare . 69 për qind e konsumuesve të duhanit duan të heqin përfundimisht dorë prej tij . Australia është kontinenti që ka ligjet më të ashpra ndaj duhanit .

Të rinjtë dhe duhani

Çdo ditë , rreth 4000 persona që nuk kanë mbushur akoma 18 vjeç , provojnë cigaren e tyre të parë. Po ashtu çdo ditë , 1000 të rinj poshtë moshës 18 vjeç bëhen duhanpirës të rregullt . Mosha e lejuar për konsumin e cigares është përgjithësisht 18 , por shtete si Alabama , Alaska , Nju Xhersi dhe Kanadaja e kanë rritur këtë moshë me një vit .

Duhani dhe psikologjia

Shumica e duhanpirësve e fillojnë këtë praktikë gjatë adoleshencës ose pjekurisë së hershme . Pirja e duhanit lidhet me elementë të ndërmarrjes së rrezikut dhe rebelimit , që zakonisht shfaqen te të rinjtë . Prania e duhanpirësve në mjedisin e fëmijëve mund të bëhet një shkak për fillimin e konsumit të cigares .

Nga ana psikologjike , duhanpirësit shprehen se cigarja i ndihmon të çlirohen nga ndjenja e stresit . Pavarësisht kësaj , ndjesia e stresit është më e lartë tek duhanpirësit sesa tek ata që nuk e konsumojnë atë .

Shumë larg nga ndihma për të kontrolluar gjendjen e keqe shpirtërore , nikotina duket se e shton stresin akoma më shumë . Për më tepër që kjo lëndë kimike rrit varësinë e përdoruesve ndaj saj . Në mesin e shekullit 20 , psikologë si Hans Eisenk zhvilluan një profil të personalitetit për duhanpirësit tipikë të kohës . Duhani është i lidhur me personalitetin ekstrovers . Duhanpirësit janë më shoqërorë , më impulsivë , aventurierë dhe kërkojnë për ekzaltim . Gjatë fazave të para , duhani çliron kënaqësi në sistemin e dopaminës . Me kalimin e kohës kjo ndjesi pozitive kthehet në energji negative .

Legjislacioni

Shumë qeveri kanë sanksionuar përdorimin e duhanit në zona publike . Si justifikim kryesor ka qenë dëmi shëndetësor që u shkaktohet atyre që nuk pinë cigare , por që rrinë pranë duhanpirësve . Ligjet ndryshojnë në bazë të shteteve .

Butani është i vetmi vend në botë që e ka nxjerrë totalisht jashtë ligjit kultivimin , korrjen , prodhimin dhe shitjen e duhanit dhe produkteve të tij . Ishujt Pitkairn e kanë ndaluar shitjen e cigareve , por tani ato mund të blihen vetëm në dyqanet shtetërore .

Islanda po përpiqet shumë ta ndalojë shitjen e cigares në dyqane dhe ta lejojë atë vetëm në farmaci me receta doktori . Zelanda e Re po shpreson ta heqë qafe përfundimisht cigaren në vitin 2025 , ndërsa Finlanda në 2040-n .

Dëmet në shëndet

Konsumi i cigares është rritur jashtëzakonisht shumë në fund të shekullit të 20 dhe në fillim të shekullit 21 . Një miliard njerëz ndezin çdo ditë të paktën një cigare , prej të cilëve 6 milionë vdesin në vit nga problemet që shkakton duhanpirja , këtu përfshihen 600 000 njerëz që nuk e konsumojnë cigaren , por qëndrojnë pranë atyre që e pinë . Së bashku me qetësinë që ofron te konsumuesit , cigarja mbart me vete shumë probleme shëndetësore . Nikotina , kimikati kryesor për duhanin dhe lëndët shtesë , janë tepër të dëmshme .

Një në pesë vdekje ndodh prej duhanit , ndërsa gjysma e duhanpirësve vdesin nga sëmundje që lidhen me konsumin e cigares . Është llogaritur se cigarja e shkurton me 14 vjet jetën e konsumuesit.

Femrat shtatzënë që konsumojnë cigare preken nga probleme si lindja me defekte e fëmijëve , pesha e pakët e tyre , anomalitë në fetus dhe lindja e parakohshme . Është duhani ai që ndikon më shumë në sëmundjet e zemrës , mushkërisë dhe mëlçisë . Duhanpirësit janë tepër të rrezikuar kundrejt atakëve në zemër , infarkteve , sëmundjeve kronike pneumonare dhe kanceri .